در حال حاضر شهرستان مهاباد با 2592 کیلومتر مربع، 6/9 در صد از مساحت استان آذربایجان غربی را داشته و از لحاظ وسعت در رتبه چهارم قرار دارد.این شهرستان دارای یک مرکز شهری، دو بخش، 5 دهستان با 200 روستاست که از این تعداد 87 روستا در بخش مرکزی و 113 روستا در بخش خلیفان می باشد، فاصله آن با مرکز استان حدود 120 کیلومتر است.

ویژگیهای قومی، دینی و زبانی مردم این منطقه

اکثر مردم این منطقه سنی مذهبند بطوریکه مذهب 95% مردم این شهرستان سنی (شافعی) است، تنها دو درصد از کل جمعیت این شهرستان را شیعیان تشکیل می دهند که اکثرا ترک زبان هستند جمعیت این افراد در حدود چهار هزار نفر تخمین زده می شود.

دخمه سنگی فقره قا

در این شهرستان اقلیتی از کلیمی ها و ارمنی ها نیز زندگی می کنند، گویش اکثر مردم به زبان کردی سورانی است و مردم می توانند به زبانهای فارسی و ترکی تکلم کنند.

مساجد و تصوف

شهرستان مهاباد 257 مسجد دارد که از این تعداد 72 مسجد در شهر و 185 مسجد در روستاها قرار دارد، در این شهرستان حدود 400 نفر روحانی و طلبه علوم دینی زندگی می کنند که اکثر آنها در شهر سکونت دارند.

در این شهر تصوف و شیوخیت نیز رواج دارد و شیوخ مورد احترام مردمند و هریک از آنان مریدان زیادی دارند.

دراویش و صوفیان در خانقاه و تکیه های این شهر شب های پنجشنبه گردهم می آیند و به مراسم ذکر و ذاکری و دف نوازی می پردازند از جمله تکیه های معروف مهاباد می توان به تکیه «شیخ بابا» و تکیه «بابا خلیفه» اشاره کرد.

اوضاع فرهنگی

از لحاظ فرهنگی نیز از قدیم نام مهاباد به دارالعلما و شهر ادبا و شعرا مشهور بوده است.

این شهر مرکز پرورش نخبگانی چون بداق سلطان، علامه ابن ادم، ابن الرسول، ملا رسول ادیب، علامه ملامحمدی قزلجی، ملا عبدالله پیره باب، علامه استاد احمد ترجانی زاده، دکتر محمود ابراهیمی، دکتر سید کریم ایوبی، عبدالرحمن شرفکندی مشهور به هه ژار، محمد قاضی، شیخ بابا سعید برزنجی (صدرالسادات)، خالد حسامی (هیدی)، ملا صالح حریق، مصباح الدیوان، عبدالرحمن ذبیحی، سید محمد امین شیخ الاسلامی مکری (هیمن)، علامه ملاعبدالله احمدیان و ده ها دانشمند، شاعر، نویسنده و ادیب دیگر بوده است.

بعبارتی ساده مهاباد مرکز علم و تجارت و تعامل بین قومیتهای مختلف بوده است، علامه شهید شهریکندی نیز اهل این شهر است او یکی از بزرگترین نویسندگان و مترجمان کشور و اولین شهید محراب استان آذربایجان غربی است، علم و تجارت نیز از خصایص بارز مهابادیان است.علاقه مردم به مطبوعات و روزنامه ها نسبتا زیاد است و چندین نشریه ماهانه و هفته نامه در این منطقه منتشر می شود.

مردم این شهر به شعر و شاعری و فرهنگ و ادب و به موسیقی علاقه ی وافری دارند و وجود بیش از 30 گروه موسیقی و گروه های انجمن ادبی و انجمن شعر مبین این ادعاست.

وضعیت تحصیلات

در حال حاضر حدود 85% مردم این شهرستان باسوادند و اکثریت مردم این شهر تحصیلات عالیه دارند و این به علت استقرار واحدهای دانشگاهی آزاد اسلامی و پیام نور در این شهر است، حدود 9000 نفر دانشجو در این شهر مشغول تحصیل هستند.

اوضاع اقتصادی

اکثر ساکنان شهرستان مهاباد به کار کشاورزی، دامداری، تجارت، خدمات، و دیگر کارها مشغولند.بازارچه فروش البسه دست دوم خارجی (تاناکورا) و بازارچه ی فروش لوازم لوکس (بازارچه مکریان) حدود 1000 شغل در این شهر ایجاد کرده است.

نرخ مهاجرت روستائیان به شهر بسیار بالاست و البته مهاجرت از سایر شهرهای کردنشین به این شهر هم زیاد شده است و این در حالی است که بخش کشاورزی نتوانسته در ایجاداشتغال صنعتی مؤثر باشد.

مکانهای دیدنی و تفریحی

مهاباد در میان شهرهای استان به عنوان یک شهر کاملا توریستی و با جذابیت های فراوان شناخته شده است و در ایام تعطیل به خصوص در فصل بهار و تابستان، سیل عظیم مسافران از شهرهای اطراف به سمت این شهر سرازیر می شود.

مهاباد دارای مردمی بسیار با فرهنگ و خون گرم است که از حضور گردشگران استقبال خوبی می کنند.

سد مهاباد و رودخانه آن، پارک ملت و بازار اجناس خارجی از جمله مراکز تفریحی و دیدنی شهر به حساب آمده و علاوه بر آن وجود غار دیدنی سهولان و دخمه سنگی فقره قا در نزدیکی این شهر نیز امتیاز ی برای جذب گردشگر است.

منبع:خبرگزاری تسنیم